Polska energetyka stoi przed wieloma wyzwaniami, które są wypadkową dynamicznie zmieniającego się krajobrazu gospodarczego oraz rosnącego popytu na energię elektryczną. Po okresie kryzysów wywołanych pandemią koronawirusa oraz deficytem gazu, zauważalne jest zwiększenie zapotrzebowania zgłaszanego przez firmy, gospodarstwa domowe i inne organizacje. Jak przedstawiają się najnowsze dane? Jak prezentuje się produkcja energii z węgla? Sprawdzamy to!
Miks energetyczny Polski w pierwszej połowie 2024 roku
Transformacja Polski nie zatrzymuje się nawet na chwilę. Zgodnie z danymi Polskich Sieci Elektroenergetycznych S. A. udział węgla kamiennego i brunatnego w miksie energetycznym kraju stanowił w pierwszym półroczu 62,7% [1]. W tym miejscu warto odnotować, że jeszcze w 2019 roku było to około 73,5%[2], spadek jest więc mocno zauważalny. Jednocześnie jego dynamika jest nadal niższa niż ta obserwowana we Francji (40% rok do roku), Belgii (38% rok do roku), Hiszpanii (33% rok do roku) oraz Włoszech (21% rok do roku).
Tak pozytywne wyniki są o tyle zaskakujące, że produkcja energii w Polsce wzrosła od stycznia do czerwca 2024 roku o 2,85%, z 80,7 TWh do 83 TWh. W tym samym okresie zwiększyło się także zużycie do poziomu 85,3 TWh. Te dane potwierdzają, że rozwój OZE postępuje i potrzeba dalszych reform i inwestycji, aby spełnić wymagania stawiane przez polskie oraz europejskie dokumenty strategiczne.
Wyzwania dla węgla kamiennego i brunatnego
Elektrownie węglowe, mimo że nadal odpowiadają za znaczną część produkcji energii w Polsce, odnotowują znaczący spadek generacji. W pierwszej połowie 2024 roku wolumen wytworzonego prądu z węgla kamiennego spadł o ponad 7% w porównaniu do poprzedniego roku. Ten trend jest wynikiem kilku kluczowych czynników. Przede wszystkim, starsze elektrownie węglowe (ponad trzydziestoletnie), których sprawność wynosi poniżej 40%, tracą na konkurencyjności ze względu na rosnące koszty operacyjne i brak elastyczności w regulowaniu poziomu produkcji energii. Ponadto ciągle powtarzają się zakłócenia w łańcuchach dostaw prowadzące do podwyżek cen zakupowych. Spadek produkcji energii z węgla wynika także z rosnącej konkurencji ze strony źródeł odnawialnych, które zyskują na znaczeniu.
Dynamiczny wzrost OZE
Jak już wspomnieliśmy, jednym z powodów niższej produkcji energii z węgla jest dynamiczny rozwój OZE w Polsce. W pierwszej połowie 2024 roku udział zielonej energii wzrósł o 21,4% w porównaniu do roku poprzedniego. Największe wzrosty zanotowała energetyka wiatrowa, której udział w miksie energetycznym wzrósł z 12,8% do 15,4%, oraz fotowoltaika, której udział zwiększył się z 8% do 10,6%. Wzrost mocy OZE, szczególnie w energetyce prosumenckiej, przyczynia się do nadprodukcji energii w niektórych okresach, co z kolei wymusza eksport nadmiaru energii za granicę, zwłaszcza w weekendy.
Mimo imponującego wzrostu, OZE nadal dostarcza jedynie około 28,2% całkowitej konsumpcji energii w Polsce, co pokazuje, że droga do pełnej dekarbonizacji sektora energetycznego jest jeszcze długa. Podkreślamy jednak pozytywne trendy, w szczególności spadek produkcji energii z paliw kopalnych, co jest korzystne z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Wyzwania magazynowania energii
Spadający udział energii z węgla w miksie energetycznym stawia przed Polską nowe wyzwania, zwłaszcza w zakresie stabilizacji systemu energetycznego. Nadprodukcja, szczególnie z fotowoltaiki w słoneczne dni, staje się coraz większym problemem. Jego rozwiązaniem mogą i powinny być magazyny energii, które pozwolą na przechowywanie nadwyżek i ich dalsze wykorzystanie w momentach niedoboru.
Jak podkreślają eksperci, inwestycje w magazyny energii są kluczowe dla dalszej transformacji energetycznej kraju. W ciągu najbliższych 10 lat planowane jest wybudowanie systemów o łącznej mocy 50 GW. Dla porównania, łączna moc wszystkich elektrowni w Polsce wynosi obecnie 66 GW. Taka skala przedsięwzięcia mogłaby znacząco wpłynąć na stabilność polskiego systemu energetycznego, pozwalając na bardziej efektywne zarządzanie produkcją i konsumpcją energii.
Przyszłość polskiego miksu energetycznego
Spadek produkcji energii z węgla jest nieunikniony w obliczu rosnącej roli OZE. Paliwa kopalne, choć nadal ważne, stają się coraz mniej konkurencyjne wobec nowoczesnych i tańszych technologii. Polska stoi przed wyzwaniem zbalansowania swojego miksu energetycznego w taki sposób, aby zapewnić stabilność dostaw energii, jednocześnie spełniając wymogi związane z redukcją emisji CO2.
W tym kontekście ważne są nie tylko działania systemowe, jak modernizacja istniejących bloków węglowych czy rozwój energetyki jądrowej, ale także działania w mikroskali. Każda osoba czy podmiot gospodarczy powinna zastanowić się nad swoimi działaniami i generowanym śladem węglowym. Może się bowiem okazać, że prosta zmiana dostawcy energii, uwzględniająca gwarancję pochodzenia, znacząco obniży wywieraną przez nas presję na środowisko. Współpraca z Eco dla Biznesu to dla przedsiębiorców szansa na poprawienie wizerunku marki, a także kreowanie oszczędności w budżecie. Zadzwoń i sprawdź, jak możemy pomóc.
Źródła:
- energia.rp.pl/energetyka-zawodowa/art40879451-coraz-mniej-energii-wytwarzamy-z-wegla
- cire.pl/artykuly/rynek-paliw/180444-udzial-wegla-w-produkcji-pradu-w-polsce-spadl-w-minionym-roku-ponizej-70-procent
- energia.rp.pl/energetyka-zawodowa/art40879451-coraz-mniej-energii- wytwarzamy-z-wegla