Niedawno zakończył się 2023 rok. Był to okres cechujący się wieloma trudnościami. Wyzwania dotknęły niemal każdą dziedzinę. Mimo tego trudno nie zauważyć optymistycznych sygnałów płynących z sektora elektromobilności. Na polskich drogach jeździ coraz więcej pojazdów ‘z wtyczką’, a infrastruktura ładowania małymi krokami zbliża się do standardów Europy Zachodniej. Nadal jednak daleko jej od poziomu założonego w unijnym rozporządzeniu ws. rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (AFIR), które w kwietniu 2024 roku weszło w życie. Jakie są założenia AFIR?
Ponad 100 tysięcy pojazdów elektrycznych i hybrydowych na polskich drogach
Zgodnie z danymi Licznika elektromobilności prowadzonego przez Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych na koniec stycznia 2024 roku liczba pojazdów w pełni elektrycznych (BEV) przekroczyła 52 tysiące sztuk [1]. Dodatkowo po krajowych drogach jeździło 48 381 sztuk aut typu plug-in, a więc o napędzie spalinowo-elektrycznym. W sumie w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy liczba nowych rejestracji samochodów osobowych EV wzrosła o 68%, zaś pojazdów dostawczych i ciężarowych o 89%. Na samochód elektryczny w firmie decyduje się coraz więcej spółek, widząc w tym szanse na zdobycie dotacji, oszczędności eksploatacyjne, a także korzyści wizerunkowe.
Infrastruktura ładowania pojazdów elektrycznych nadal daleko w tyle
Podmioty zainteresowane zakupem pojazdów napędzanych energią elektryczną mają coraz większy wybór. Na rodzimym rynku dostępnych jest ponad 130 modeli BEV, wielokrotnie o zasięgu przekraczającym 430 kilometrów. Pozwala to ze swobodą podróżować nawet na dłuższe trasy. Niestety mimo tych pozytywnych tendencji infrastruktura paliw alternatywnych nadal jest słabo rozwinięta, szczególnie w lokalizacjach oddalonych od dużych miast. Pomóc w przyspieszeniu transformacji ma rozporządzenie AFIR.
Na koniec stycznia 2024 roku liczba ogólnodostępnych punktów ładowania EV w Polsce osiągnęła poziom 6 086 sztuk. Wzrost rok do roku wyniósł około 35%, a więc znacząco mniej niż pojazdów EV. Warto w tym miejscu odnotować, że w stosunku do poprzednich okresów zmienił się rozkład akcentów w typach budowanych punktów ładowania. Wolniej przyrasta liczba urządzeń AC, z kolei nowo zainstalowanych punktów ładowania DC było aż o 92% więcej niż rok wcześniej. To jasny sygnał, że operatorzy preferują instalację jednostek pozwalających na ultraszybkie zasilenie pojazdu. Ma to też znaczenie w kontekście założeń AFIR.
Czym jest rozporządzenie AFIR?
Dokładnie 13 kwietnia 2024 roku weszły w życie przepisy rozporządzenia ws. rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, które uchyliło dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. Założenia AFIR ogniskują się wokół kilku istotnych działań, z których za najważniejsze należy uznać wybudowanie wzdłuż unijnych korytarzy transportowych (tzw. transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T) stacji do szybkiego ładowania pojazdów osobowych i ciężarowych, jak również stacji tankowania wodoru. Cel ten został skonkretyzowany poprzez przypisanie mu klarownych wartości.
Wymagania stawiane przez rozporządzenie AFIR
Jak prezentują się parametry infrastruktury przewidzianej do obsługi w nadchodzących latach? W przypadku pojazdów osobowych i lekkich dostawczych:
- Od początku 2025 roku sieć bazowa TEN-T powinna posiadać huby ładowania o mocy co najmniej 400 kW rozmieszczone co maksymalnie 60 km (w obu kierunkach).
- Dwa lata później 50% autostrad należących do sieci komplementarnej TEN-T winno być wyposażone w huby ładowania o mocy co najmniej 300 kW co maksymalnie 60 km (w obu kierunkach). Jeśli chodzi o sieć bazową, tu niezbędne będzie posiadanie hubów o moc 600 kW przypadających na każde 60 kilometrów.
- Z kolei od 2030 roku wszystkie autostrady należące do sieci komplementarnej TEN-T muszą posiadać huby ładowania o mocy co najmniej 300 kW co maksymalnie 60 km (w obu kierunkach), a od 2035 roku ta wartość ma się zwiększyć do 600 kW.
Założenia AFIR nie ignorują także infrastruktury dla pojazdów ciężarowych. I tak:
- Począwszy od 2025 roku, wymaga się, aby sieć TEN-T była pokryta w 15% hubami o mocy 1400 kW (co maksymalnie 120 km).
- Od 2027 roku zakłada się pokrycie 50% sieci TEN-T hubami o mocy 2800 kW (sieć bazowa) oraz 1400 kW (sieć komplementarna) na hub ładowania. Powinny one być rozlokowane co najmniej co 120 km.
- Wreszcie od 2030 roku ustalono pokrycie na poziomie 100% sieci TEN-T hubami o mocy 3600 kW (sieć bazowa ) co 60 km (w obu kierunkach) i 1500 kW (sieć komplementarna) co 100 km (w obu kierunkach).
Czy Polska spełni założenia AFIR?
Biorąc pod uwagę obecną liczbę punktów ładowania EV w Polsce, można mieć uzasadnione wątpliwości, czy działania założone w AFIR zostaną zrealizowane w terminie. Duże trudności mogą pojawić się także w spełnieniu innych wymogów rozporządzenia, między innymi umożliwienia szybkich płatności za pośrednictwem terminali. Mimo to należy patrzeć na te przepisy przede wszystkim jako na szansę.
Wymiana floty z pojazdów spalinowych na elektryczne staje się wyraźnym trendem w większych miastach. Zarządzający dostrzegają walory tego rozwiązania, do których należą:
- Niższe koszty eksploatacji – przy korzystnej ofercie na prąd lub zamontowanej fotowoltaice dla firm od Eco dla Biznesu wydatki ponoszone na przejechanie 100 kilometrów elektrykiem wynoszą między 0 a 12 złotych. Dla porównania zakup 8 litrów beznzyny Pb95 to koszt ponad 50 złotych.
- Komfort jazdy – poruszanie się nowoczesnymi pojazdami jest ciche i wygodne, szczególnie w obszarach silnie zurbanizowanych.
- Dostęp do stref czystego transportu (w 2024 roku powstaną pierwsze tego typu inicjatywy) i darmowych parkingów.
- Zeroemisyjność – samochody elektryczne nie emitują szkodliwych spalin, co pozytywnie wpływa na jakość powietrza i zdrowie ludzi. Poprawia to wizerunek przedsiębiorstwa jako jednostki przyjaznej dla środowiska.
Bibliografia:
- pspa.com.pl/research/licznik-elektromobilnosci/ dostęp 22.04.2024 r.
- businessinsider.com.pl/technologie/motoryzacja/albo-nagly-wysyp-ladowarek-albo-kary-polska-w-trudnym-polozeniu/werg2g8